Proxecto: Educando para participar
Ano: 2016
Financia: IRPF

O proxecto

Tratamos durante o ano 2016 de facilitar, ás e aos menores, recursos de carácter preventivo que propiciasen a incorporación de hábitos positivos e a mellora da súa calidade de vida. Todo iso operativizouse mediante a intervención de diversos profesionais, á vez que do traballo desinteresado dun grupo de voluntariado.
A experiencia obtida a partir do traballo realizado indicounos que a pesar de que os/as menores teñen recoñecidos os dereitos de acceso a recursos e garantías, de maneira formal e teórica, na práctica parten de situacións de desigualdade que dificultan a súa integración, adaptación social e por tanto o seu desenvolvemento integral tanto a nivel individual como familiar e social. Así pois, o perfil atendido foi o seguinte:
– 100% dos/as menores pertencían a familias cunha organización doméstica moi deficiente; económica, de horarios, hábitos básicos, falta de orde. Con pautas educativas cambiantes; en base ao estado emocional da nai. Con dificultades relacionales dentro da propia familia. Inestabilidade laboral e de vivenda, con baixos recursos económicos e, nalgúns casos, con axudas sociais para facer fronte ás necesidades físicas.
– 70% dos menores procedían de familias monoparentais, cuxas nais están vinculadas a contextos de prostitución.
– 90% dos menores presentaban problemas no desenvolvemento emocional e/ou comportamental, afectando seriamente á súa adaptación social, educativa e familiar; absentismo escolar, fracaso escolar, problemas de aprendizaxe e con problemas conductuales graves (condutas violentas, racistas ou xenófobas).
– 40% dos/as menores tiñan cargas familiares inapropiadas para a súa idade.
– 100% dos/as menores sufriran malos tratos físicos e/ou emocionais (de forma directa ou indirecta).
– 80% dos/as menores sufrían desarraigo ou dificultade de integración social debido á inmigración.
– 100% dos/as menores vivían situacións de vulnerabilidade social debido ao contexto de marxinalidade no que se atopaban (violencia familiar, nais que exercen a prostitución, nais en contacto coas drogas e/ou o alcol, situacións de desamparo e soidade).
O traballo co/a menor e a minimización de riscos levou aparellado un acompañamento directo da súa familia.
Así pois, co fin de levar a cabo unha acción preventiva, desenvolvemos actividades en diferentes áreas; para que a intervención fose máis globalizada.

Accións

A continuación, detallaremos as accións desenvolvidas en cada área:
ÁREA DE DESENVOLVEMENTO PERSOAL (PIT con cada menor e a súa familia)
Realizáronse diferentes reunións, individuais, grupales e/ou familiares, onde se valorou a adaptación do/a menor dentro do proxecto e avaliáronse as dificultades que presentaban tanto o menor como a súa familia. A partir de aí, marcáronse conxuntamente obxectivos a traballar co/a menor e coa súa familia.
Todo iso, levou a cabo por persoal técnico (unha psicóloga contratada para tal fin) coa cal se coordinou todo o persoal do proxecto (tanto o voluntariado como a educadora). Tamén se traballou en rede con equipos de orientación , traballo social, educación familiar, etc de referencia tanto do/a menor como da súa familia.
ÁREA DE DESENVOLVEMENTO EDUCATIVO E SOCIO-SANITARIO
Dentro desta área creamos dous tipos de talleres:
-Aulas Educativas.
Traballamos con menores con dificultades ou grandes dificultades de aprendizaxe. A través das “aulas educativas” reforzáronse coñecementos, habilidades e aptitudes presentes na adquisición da lecto-escritura e matemáticas, previndo así posibles dificultades ou actuando cando estas xa se detectaron. Tratouse de compensar o traballo realizado polos centros educativos de referencia, de cada un dos menores, para dar resposta a necesidades ou carencias.
Mediante este espazo activamos os recursos persoais, cos que o/a menor conta, así como melloramos o apoio da familia e a súa implicación no proceso do seu fillo/a, como medio para previr ou intervir en condutas desadaptadas. Os talleres dividímolos por grupos, segundo idade cronolóxica ou grao de madurez.
Cada menor formou parte dun grupo ou aula. Todas as actividades ou actuacións partiron dos coñecementos mínimos, de cada menor , e aos poucos evolucionaron a través dunha metodoloxía activa, dinámica e participativa.
-Hábitos de Vida Saudable.
A través destes talleres específicos e mediante métodos transversais impregnamos de saúde todas as actividades que se desenvolveron dentro do proxecto. Os talleres específicos se operativizaron a través de grupos nos cales traballaron temas e metodoloxía acorde coa súa idade; para unha mellor asimilación e integración. Os temas para traballar, segundo idades, foron: prevención de accidentes en casa, Coidamos o noso corpo e os espazos comunitarios; hábitos e costumes sas, a Puberdade, cambios; adolescencia, afectividade e sexualidade,riscos, igualdade de xénero e alimentación.
Todas estas actividades levaron a cabo por unha educadora (contrata) apoiada por persoal voluntario.
ÁREA SOCIOCOMUNITARIA (Talleres de lecer e tempo libre)
Desenvolvemos dous tipos de talleres:
– Talleres Socio-comunitarios (Espazo do “Bo Trato”)
Traballouse con menores con dificultades emocionais e sociais.
As actividades levaron a cabo de forma diaria e distribuídos en tres grupos (segundo idade cronolóxica), desenvolvéndose durante hora e media todas as tardes. Os recursos necesarios para tal fin foron humanos (educadora e persoal voluntario) e materiais (educativos, específicos e mantemento das instalacións). Os talleres para traballar dentro desta área e segundo grupo foron: conta contos e dramatización, manualidades, comunicación e relaxación, xogo libre, cognición e simbólico, deportes fóra das instalacións do proxecto (fútbol, etc);  animación á lectura, manualidades, musicoterapia, xogo de mesa,; obradoiro manual, lectura reflexiva, como actividades conxuntas: celebración de días educativos, aniversarios, información sobre a realización de actividades fora do proxecto, para unha posible participación.

– Talleres de mellora de Habilidades Sociais

Dedicamos un espazo breve para traballar habilidades sociais; carencia que todos os participantes do proxecto mostraron.
Os temas que traballados foron:
. Potenciación da autoestima.
. Mellora de habilidades sociais básicas (saudar, sorrir, pedir axuda, etc).
. Resolución de conflitos.
Todos estes temas foron desenvolvidos pola psicóloga e un grupo de voluntarios que de forma coordinada traballaron nos respectivos grupos.
Tamén se contou á hora de executalos coa colaboración da Facultade de Psicoloxía da Universidade de Santiago de Compostela, á vez que con instalacións e material diverso; educativo para o desenvolvemento de actividades específicas.

Resultados

Así pois, podemos dicir que os obxectivos expostos ao longo deste ano 2016 cumpríronse óptimamente a pesar dos grandes esforzos que supuxo o organizar, programar e planificar todas as actividades, ao mesmo tempo que levalas a cabo de forma positiva e eficaz. Para que os obxectivos cumprísense, tendo en conta que os recursos humanos cos que contamos é maioritariamente voluntariado (con motivación pero sen coñecementos previos de intervención con menores en risco social) vímonos na obrigación de facer un acompañamento diario e unha supervisión máis rigorosa e especializada. Achegando pautas e ferramentas, para unha intervención adecuada, no momento no que foi preciso.
A pesar de todo, os resultados maioritariamente non se viron  a curto prazo senón que se observaron a medio e/ou longo prazo. Aínda así, os cambios foron importantes na área educativa: mellora no rendemento escolar, diminución do absentismo, cambios de comportamento dentro da aula-clase, e conductual (de forma xeneralizada), así como na área de lecer e socio-comunitaria (adquisición de novas habilidades sociais, hábitos e estrutura organizativa).
Todas estas melloras foron observables por todos aqueles máis directamente implicados na educación dos nenos/as e adolescentes, como foron: monitores/as voluntariado, psicóloga, profesorado dos diversos centros escolares e as familias; coas que se traballou conxuntamente.